Trong vài năm trở lại đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã bùng nổ và nhanh chóng len lỏi vào mọi lĩnh vực của đời sống và công việc. Từ việc hỗ trợ viết nội dung, dịch thuật, chăm sóc khách hàng cho đến tự động hóa sản xuất, AI đang làm thay đổi cách thức doanh nghiệp vận hành và cách con người làm việc. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ này cũng kéo theo những lo ngại: liệu công việc của chúng ta có an toàn trước làn sóng AI? Ngành nghề nào sẽ chịu tác động lớn nhất, và ngành nghề nào vẫn giữ được “vùng an toàn” trong kỷ nguyên số?
Để trả lời câu hỏi đó, Microsoft đã tiến hành một nghiên cứu quy mô lớn dựa trên hơn 200.000 tương tác thực tế với Bing Copilot, tạo ra chỉ số “AI applicability score” – thang đo mức độ công việc có khả năng được AI hỗ trợ hoặc thay thế. Kết quả chỉ ra rằng một số ngành nghề gần như không bị ảnh hưởng, trong khi nhiều công việc có nguy cơ cao bị tự động hóa. Đây là thông tin quan trọng để doanh nghiệp chuẩn bị kế hoạch nhân sự, đào tạo lại (reskill) và định hướng phát triển phù hợp trong thời gian tới.
1. Danh sách 40 nghề dễ bị AI ảnh hưởng nhất
Các công việc này chủ yếu liên quan đến xử lý thông tin, giao tiếp ngôn ngữ, sáng tạo nội dung và các tác vụ có thể số hóa.
STT | Nghề nghiệp | Nhiệm vụ chính |
---|---|---|
1 | Phiên dịch viên & Biên dịch viên | Dịch tài liệu, hội thoại đa ngôn ngữ. |
2 | Nhà sử học | Nghiên cứu, phân tích lịch sử. |
3 | Tiếp viên hành khách | Hỗ trợ, chăm sóc hành khách trên phương tiện. |
4 | Nhân viên kinh doanh dịch vụ | Giới thiệu, bán các loại dịch vụ. |
5 | Nhà văn & Tác giả | Viết sách, báo, kịch bản, nội dung sáng tạo. |
6 | Nhân viên chăm sóc khách hàng | Tiếp nhận, xử lý yêu cầu & khiếu nại. |
7 | Lập trình viên CNC | Viết chương trình điều khiển máy CNC. |
8 | Tổng đài viên | Kết nối và hỗ trợ cuộc gọi. |
9 | Nhân viên bán vé & hỗ trợ du lịch | Đặt vé, cung cấp dịch vụ lữ hành. |
10 | Phát thanh viên & DJ | Dẫn chương trình, đọc bản tin radio. |
11 | Nhân viên môi giới | Hỗ trợ giao dịch chứng khoán, bất động sản. |
12 | Giảng viên quản lý nhà nông & gia đình | Đào tạo kỹ năng quản lý nông trại, gia đình. |
13 | Tiếp thị qua điện thoại | Gọi điện bán hàng, giới thiệu sản phẩm. |
14 | Lễ tân cao cấp (Concierge) | Hỗ trợ khách tại khách sạn, khu nghỉ dưỡng. |
15 | Nhà khoa học chính trị | Phân tích, nghiên cứu chính trị. |
16 | Phóng viên, nhà báo | Viết tin tức, phỏng vấn, biên tập. |
17 | Nhà toán học | Nghiên cứu, phân tích toán học. |
18 | Người viết kỹ thuật | Soạn thảo tài liệu kỹ thuật. |
19 | Người đọc soát bản in | Kiểm tra lỗi chính tả, định dạng văn bản. |
20 | Chủ nhà & phục vụ | Tiếp đón và phục vụ khách. |
21 | Biên tập viên | Chỉnh sửa nội dung, hình ảnh, ngôn từ. |
22 | Giảng viên kinh doanh bậc ĐH | Đào tạo kiến thức kinh doanh. |
23 | Chuyên viên PR | Xây dựng và quản lý hình ảnh doanh nghiệp. |
24 | Người trình diễn sản phẩm | Minh họa, giới thiệu sản phẩm. |
25 | Nhân viên bán quảng cáo | Bán không gian quảng cáo. |
26 | Nhân viên mở tài khoản mới | Hỗ trợ khách hàng đăng ký dịch vụ tài chính. |
27 | Trợ lý thống kê | Thu thập, phân tích số liệu. |
28 | Nhân viên quầy & cho thuê | Hỗ trợ thuê và trả sản phẩm/dịch vụ. |
29 | Nhà khoa học dữ liệu | Phân tích dữ liệu lớn, mô hình AI. |
30 | Tư vấn tài chính cá nhân | Lập kế hoạch tài chính cho khách hàng. |
31 | Lưu trữ viên | Quản lý tài liệu, hồ sơ lịch sử. |
32 | Giảng viên kinh tế bậc ĐH | Đào tạo kiến thức kinh tế. |
33 | Lập trình viên web | Thiết kế và phát triển website. |
34 | Chuyên gia phân tích quản lý | Tối ưu hiệu quả hoạt động tổ chức. |
35 | Nhà địa lý | Nghiên cứu địa hình, khí hậu, dân số. |
36 | Người mẫu | Tham gia chụp hình, trình diễn thời trang. |
37 | Nhà phân tích thị trường | Nghiên cứu xu hướng tiêu dùng. |
38 | Nhân viên viễn thông an toàn công cộng | Điều phối liên lạc khẩn cấp. |
39 | Tổng đài viên trung tâm (Switchboard) | Kết nối cuộc gọi nội bộ và bên ngoài. |
40 | Giảng viên thư viện học | Đào tạo ngành thư viện. |
2.Danh sách 40 nghề ít bị ảnh hưởng bởi AI nhất
Các công việc này thường đòi hỏi thao tác tay nghề, tiếp xúc trực tiếp, môi trường làm việc phức tạp mà AI khó thay thế hoàn toàn.
STT | Nghề nghiệp | Nhiệm vụ chính |
---|---|---|
1 | Nhân viên lấy mẫu máu | Lấy máu xét nghiệm cho bệnh nhân. |
2 | Trợ lý điều dưỡng | Chăm sóc, hỗ trợ bệnh nhân. |
3 | Xử lý chất thải nguy hại | Thu gom, xử lý vật liệu độc hại. |
4 | Hỗ trợ thợ sơn, trát… | Phụ việc hoàn thiện công trình. |
5 | Người ướp xác | Chuẩn bị, bảo quản thi hài. |
6 | Vận hành hệ thống & thiết bị | Điều khiển dây chuyền sản xuất. |
7 | Bác sĩ phẫu thuật hàm mặt | Phẫu thuật răng, hàm, mặt. |
8 | Thợ lắp kính ô tô | Thay, sửa kính xe. |
9 | Kỹ sư tàu thủy | Vận hành, bảo trì máy tàu. |
10 | Thợ sửa lốp | Thay, sửa lốp xe. |
11 | Bác sĩ nha khoa phục hình | Làm răng giả, phục hình răng. |
12 | Hỗ trợ công nhân sản xuất | Phụ việc trong nhà máy. |
13 | Bảo trì cao tốc | Sửa chữa, bảo trì đường cao tốc. |
14 | Chuẩn bị dụng cụ y tế | Làm sạch, khử trùng thiết bị. |
15 | Vận hành & đóng gói máy | Đóng gói sản phẩm. |
16 | Cung cấp nguyên liệu máy | Nạp nguyên liệu cho máy sản xuất. |
17 | Rửa chén | Làm sạch dụng cụ ăn uống. |
18 | Thợ đổ bê tông | Thi công và hoàn thiện bê tông. |
19 | Giám sát viên cứu hỏa | Chỉ đạo hoạt động cứu hỏa. |
20 | Vận hành xe công nghiệp | Lái xe nâng, xe tải công nghiệp. |
21 | Kỹ thuật viên y tế mắt | Hỗ trợ bác sĩ nhãn khoa. |
22 | Chuyên viên massage | Thư giãn, trị liệu cho khách. |
23 | Trợ lý phẫu thuật | Hỗ trợ bác sĩ trong ca mổ. |
24 | Thợ sản xuất lốp | Gia công lốp xe. |
25 | Hỗ trợ thợ lợp | Phụ việc lợp mái nhà. |
26 | Vận hành trạm khí | Quản lý máy nén, bơm khí. |
27 | Thợ lợp mái | Lợp mái nhà, công trình. |
28 | Công nhân dầu khí | Làm việc tại giàn khoan. |
29 | Dọn phòng khách sạn | Làm sạch phòng ở. |
30 | Vận hành máy san lấp | Điều khiển máy làm đường. |
31 | Vận hành máy cưa gỗ | Cắt gỗ công nghiệp. |
32 | Lái tàu cao tốc | Điều khiển tàu du lịch, vận tải. |
33 | Nhân viên trông coi | Chăm sóc, hỗ trợ bệnh nhân/khách. |
34 | Thợ đánh & hoàn thiện sàn | Mài, đánh bóng sàn gỗ. |
35 | Thợ đóng cọc | Vận hành máy đóng cọc công trình. |
36 | Vận hành thiết bị ray | Bảo trì đường sắt. |
37 | Thợ đúc khuôn | Tạo khuôn, lõi đúc kim loại. |
38 | Vận hành hệ thống xử lý nước | Quản lý nhà máy nước sạch. |
39 | Nhân viên cầu & khóa | Vận hành cầu cảng, khóa tàu. |
40 | Vận hành máy hút bùn | Điều khiển máy hút bùn công trình thủy. |
3. Kết luận & Lời khuyên
– Không ngành nào “bất khả xâm phạm”: AI có thể thay đổi cách làm việc trong mọi lĩnh vực.
– Kỹ năng con người là chìa khóa: Tư duy phản biện, sáng tạo, trí tuệ cảm xúc và kỹ năng giao tiếp sẽ là lợi thế cạnh tranh.
– Chủ động học & ứng dụng AI: Biết cách khai thác AI giúp tăng năng suất, mở rộng cơ hội thay vì bị đào thải.